Opgegroeid in een klein dorp in Gelderland en inmiddels verhuisd naar Eindhoven. Op het oog een simpele route die Nurija van Schoonhoven (21), speelster van PSV Vrouwen, heeft afgelegd. In werkelijkheid begint haar levensloop niet in Oost-Nederland, maar zo’n grofweg drieduizend kilometer verderop in het Russische Oeljanovsk, waar ze via het tv-programma Spoorloos weer terechtkwam.
Haar voetbalcarrière begon bij VIOS Vaassen en toen ging ze al snel naar FC Twente. Daarna maakte ze de overstap naar de jeugd van PEC Zwolle waar ze doorbrak op profniveau. Na drie jaar in Overijssel kwam de volgende stap: PSV. Ze vertrok uit Oost-Nederland en ging, bij andere speelsters van PSV, in Eindhoven wonen. Tot zover een alledaags verhaal over het begin van een voetbalcarrière. Want het vertrek uit haar ouderlijk huis was niet haar grootste verhuizing. Dat was bij haar adoptie uit Rusland. “Ik was net twee jaar oud geworden”, vertelt ze. “Ik ben geboren in een geboortekliniek in Oeljanovsk en mijn familie komt uit Starotimosjkino, maar Nederland is gewoon mijn thuis, alles hier. Mensen vragen me vaak of ik mijn ouders écht als mijn ouders zie. Maar dat is vanzelfsprekend voor me. Ik heb alleen een iets andere start gehad.”
Geen geheimen
Van Schoonhoven vertelt openhartig over haar adoptie. Ze heeft geen geheimen, maar wel vragen: “Wie mijn moeder is, wat er is gebeurd, waar ik precies vandaan kom. Dat wilde ik toch graag weten. Het was heel fijn dat mijn ouders er open over waren. Ik ben nooit voor verrassingen komen te staan. Toch ben ik er vaak genoeg verdrietig over geweest, mijn vriendjes en vriendinnetjes vroeger hadden ‘echte’ ouders. Ik voelde me altijd anders. Dat was wel eens moeilijk, maar ben achteraf juist blij dat mijn ouders zo open waren. In de pubertijd was er wel een fase waar ik er onzeker over kon zijn. Ik had een familie hier, maar nog een in Rusland. Ik wilde wel weten wat er nou eigenlijk allemaal was gebeurd.”
Spoorloos
Om meer te weten te komen over haar afkomst heeft Van Schoonhoven contact gezocht met televisieprogramma Spoorloos. “Eigenlijk wilde ik helemaal niet op tv met dit verhaal, maar het zo klein mogelijk houden”, zegt ze. “In 2020 ben ik twintig jaar in Nederland en voor die tijd wilde ik antwoorden op mijn vragen. Daarom ben ik in de adoptiepapieren gedoken. Heel veel was in het Russisch, waar ik niet zoveel mee kon. We hebben het adoptiebureau benaderd en toen bleek dat kort nadat ik was vertrokken alle buitenlandse adopties vanuit Rusland zijn gestopt. Alle banden tussen het adoptiebureau en Rusland waren gebroken. Ook het contact met de tolk was verwaterd. Ik wist niet waar ik moest beginnen. Mogelijk zijn ik en mijn broer Sergei de laatste kinderen die door buitenlanders uit Rusland zijn geadopteerd.”
Zoektocht
Met Spoorloos en steun van haar adoptieouders startte de zoektocht. “Mijn broer is ook niet mijn biologische broer, maar we zaten in hetzelfde kindertehuis. Net als met mijn ouders zie ik hem gewoon als familie. Van onze vader en moeder krijgen we ook dezelfde liefde die een biologisch kind zou krijgen. In het kader van openheid hebben we allebei onze Russische voornamen nog. Ze vonden het belangrijk dat we nog een band zouden hebben met onze afkomst. Ook staan ze volledig achter onze keuze om onze familie te gaan zoeken, sterker nog, ze vonden het juist goed van ons. Eigenlijk waren mijn ouders net zo nieuwsgierig als ik. Ze zijn er altijd voor me geweest, ook in de zoektocht. Daar ben ik ze zo ontzettend dankbaar voor. Het heeft onze band als familie alleen maar sterker gemaakt.”
Moeder en vader Van Schoonhoven hebben de adoptie nooit geheim gehouden. “Mijn ouders konden geen kinderen krijgen, maar hadden wel een grote kinderwens. Ze kozen er voor om te adopteren. Oorspronkelijk wilde ze adopteren uit Polen, maar dat zou heel lang duren. Toen kwam eigenlijk het adoptiebureau met het idee om uit Rusland te adopteren. Dat zou ook een stuk sneller gaan en mijn ouders waren al meer dan tien jaar bezig met adoptieprocedures. Mijn vader zegt soms dat het echt niet langer had moeten duren. Het vroeg zo veel op emotioneel gebied. Al die gesprekken, al die beoordelingen. In Rusland lag hoop.”
Nurija van Schoonhoven (rechts) in het shirt van PSV
Puzzelstukjes
De reden dat Van Schoonhoven ter adoptie is afgestaan, was voor haarzelf al duidelijk.Haar biologische moeder lijdt aan schizofrenie en was niet in staat om te zorgen. Iets waar de speelster zich niet voor schaamt, maar wat wel voor de nodige complicaties zorgt. “Als mensen aan me vroegen waarom ik geadopteerd was vertelde ik het vaak niet. Enerzijds was het gewoon privé en anderzijds schaamde ik me er een beetje voor. Nu niet meer”, vertelt ze zelfverzekerd. “Ik kan er niks aan doen. Het zorgde vroeger voor veel vragen. ‘Waarom werd ik ter adoptie afgestaan?’, ‘waarom kon mijn moeder niet voor me zorgen?’. Hoe ouder ik werd hoe meer puzzelstukjes ik kreeg.”
“Ik heb mezelf vaak afgevraagd hoe het met mijn moeder zou gaan en of ik zelf misschien ook last had van bepaalde aandoeningen”, vervolgt Van Schoonhoven. “Dat spookt gewoon door je hoofd. Het is moeilijk, maar zo gaat het. Toch ben ik nooit bang geweest om mijn moeder te ontmoeten. Ik had altijd het gevoel dat zij mij ook zou willen zien. Ik wilde weten wie ze is en wat er is gebeurd. Ik verwijt haar niets, wil haar helpen en voor haar zorgen.”
Op en top Nederlander
Toch hoeft het Russische vrouwenelftal geen shirtjes te drukken met ‘Van Schoonhoven’ in het cyrillisch alfabet. De middenvelder voelt zich op en top Nederlander: “Het is mijn allergrootste droom om in Oranje te spelen. Hier in het Philips Stadion speelde het Nederlands vrouwenelftal nog tegen Rusland, maar dat deed niet veel met me. Ook als ik het Nederlands elftal niet zou halen zie ik geen reden om ineens voor Rusland te gaan spelen. We hebben allemaal dezelfde droom, of je nou voor de mannen of vrouwen voetbalt. Toen we klein waren wilden we allemaal dat oranje shirt dragen.”
Van het dorp naar de Lichtstad
“Echt tof!”, antwoordt Van Schoonhoven volmondig op de vraag hoe het is om in de grote stad te wonen, ten opzichte van de bescheiden vijftienduizend inwoners die Vaassen telt. “Ik merk nu dat ik echt een stadsmens ben. Ik wil daar zijn waar het gebeurt. Eindhoven is een moderne, leuke stad. Elke week zie ik weer nieuwe dingen. De koffietentjes op Strijp-S ken ik inmiddels op mijn duim. Mijn teamgenoten hebben dezelfde hobby’s, dus ik we gaan vaak samen de stad in. We zijn eigenlijk ‘one big happy family’.”
De middenvelder woont samen met veel buitenlandse speelsters van PSV. “Mijn Engels is ontzettend verbeterd”, spreekt ze enthousiast uit. “We praten alleen Engels met elkaar in onze woning. Het is super gezellig bij ons.” Maar ondanks het goede Engels van Van Schoonhoven is het nog steeds moeilijk communiceren in Rusland. Maar daar heeft ze een oplossing voor: “Ik ga nu Russisch leren. Ik heb me ingeschreven voor een cursus, zes uren per week. Om het contact met mijn familie daar weer op te bouwen heb ik het nodig.”
Blessure
Inmiddels heeft ze bij de club haar plaats helemaal gevonden, ondanks dat dit seizoen verre van een droomstart had. Op de eerste training van het seizoen liep ze een zware knieblessure op. Maar de steun van haar teamgenoten en de staf helpt haar er doorheen. “Het seizoen begon met teleurstelling op teleurstelling. De blessure zorgde ook dat mijn reis naar Rusland werd uitgesteld. Maar de groep helpt me er doorheen. Ik sta nu niet op het veld, maar naast het veld ga ik nog steeds veel met mijn teamgenoten om. Het zijn echt mijn vriendinnen”, vertelt ze. “Ik mis het veld en baal dat ik er niet bij kan zijn, maar we gunnen elkaar alles. De meiden hebben een heel goed seizoen tot nu toe en ik ben daar ontzettend blij mee, ondanks dat ik moet toekijken.”
“Ook de club ben ik dankbaar, iedereen leeft met me mee. Van de mensen op kantoor, tot mijn eigen staf. Dat laat echt zien wat voor een warme club dit is. PSV moedigde me zelfs aan om naar Rusland te gaan en mijn familie te zoeken. Zonder de club was dit niet gelukt en daar ben ik de club ook heel dankbaar voor. Om rustig te worden heb ik altijd voetbal gehad. Het is altijd de rode draad door mijn leven geweest. Daar kon ik mijn emotie in kwijt. Het is een uitlaatklep, alles in de wereld is dan even weg en het gaat even alleen om mij en de bal. Ik realiseer nu ik geblesseerd ben pas echt hoe veel ik het mis.”
Toekomst
De bal was niet alleen het medicijn om haar adoptie een beter plekje te geven. Ook toen haar adoptiemoeder een zware periode moest doorstaan hielp het veld. “Ze is heel erg ziek geweest”, vertelt Van Schoonhoven openhartig. “Artsen vermoedden dat ze een agressieve kankervorm had in haar galblaas en -wegen. Toen heeft ze een Whipple-operatie gehad. Daarna kreeg ze het Guillain Barré-syndroom en is ze drie maanden verlamd geweest. Ze heeft zelfs nog twee levertransplantaties gehad. Inmiddels gaat het weer goed met haar, maar ik ben in die periode ontzettend bang geweest om mijn moeder te verliezen. Daarom was voetbal zo belangrijk voor me. Als ik me verdrietig voelde over mijn moeder had ik altijd voetbal nog. De sport heeft me zo ontzettend geholpen. Door dit alles is mijn band met mijn moeder ontzettend sterk geworden. Het allerbelangrijkste is dat het nu goed met haar gaat, dat maakt mij ook gelukkig.”
Door alle ervaringen weet Van Schoonhoven ook wat ze ná haar voetbalcarrière wil. “Ik wil de studie farmacie gaan doen en een eigen apotheek openen”, zegt ze. “Toen ik langs het ziekenhuisbed van mijn moeder stond hoorde ik zo veel medische termen voorbij komen. Medicatie is een van de redenen dat het nu weer goed met haar gaat. Daarom wil ik daar meer van weten.”
Niet klein te krijgen
“Soms denk ik bij mezelf ‘wow dit had allemaal zo anders kunnen lopen’. Dat uitgerekend ik en mijn broer werden uitgekozen voor de adoptie en toen naar Nederland konden. Vervolgens blijkt voetballen me wel te liggen en mag ik zelfs voor PSV spelen. Daarnaast heb ik ook mijn vwo-diploma gehaald. Ik zie het als een winnend lot uit de loterij. Daardoor kan ik mijn blessure beter relativeren. In het begin was het wel even zwaar, maar ik ga hard werken en sterker terugkomen. Het komt sowieso goed, het is heftig en ik wil graag voetballen, maar ik moet me ook niet te druk maken. Ik mag hier zijn, ik ben speelster van PSV, ik ben gezond. Het gaat gewoon goed. Mij krijg je niet klein.”
Ben je benieuwd naar de zoektocht van Nurija van Schoonhoven? De aflevering van Spoorloos, daterend van 30 december 2019, is terug te zien op NPO Start.
